دانشکده
معماری و شهرسازی

مراحل مستندنگاری و فن‌شناسی طرح مرمت برج قابوس انجام شد
گنبدکاووس - ایرنا - مدیر پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس گفت که با همکاری دانشگاه شهید بهشتی تاکنون مراحل مستندنگاری و فن‌شناسی پروژه تهیه طرح جامع مرمت پوسته خارجی قسمت مخروطی (گنبد رک) این بنای تاریخی متعلق به سده چهارم هجری قمری انجام شد.

عبدالمجید نورتقانی روز یکشنبه در حاشیه بازدید از آخرین وضعیت تهیه طرح جامع مرمت برج قابوس در جمع خبرنگاران اظهارداشت: مرمت بنای گنبدقابوس به طور جدی از سال ۱۳۱۰ قجری شمسی آغاز شد و گروه‌های متخصص اقدامات ارزشمندی برای حفظ و مرمت این اثر تاریخی انجام دادند.

وی افزود: در ادامه برنامه‌های مدیریتی میراث جهانی برج قابوس، سال ۹۷ پیش مطالعه برنامه مستندنگاری مرمت برج قابوس با ۸۰۰ میلیون ریال اعتبار در مدت یک سال توسط اساتید دانشگاه شهید بهشتی انجام شد و اواخر سال گذشته نیز با تخصیص سه میلیارد ریال اعتبار قرارداد دیگری با این دانشگاه به عنوان پیمانکار برای تهیه طرح جامع مرمت پوسته خارجی قسمت مخروطی بنا و ساخت نمونه‌ آجر و ملات مورد استفاده در این بنا منعقد گردید.

مدیر پایگاه جهانی برج قابوس اضافه کرد: تهیه طرح جامع مرمت این بنای تاریخی با همکاری گروه مرمت و مطالعات معماری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی با تمرکز بر مرمت قسمت مخروطی به دلیل فرسایش‌های زیستی در پوسته خارجی بنا و رویش بوته‌ها در حال انجام است.

نورتقانی حفاظت و مرمت پیوسته بناهای ثبت جهانی را جزو پروتکل‌های یونسکو دانست و گفت: به موازات تهیه طرح جامع مرمت، دفتر فنی پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس سال ۹۸ داربست‌های را برای بوته زدایی و اجرای برنامه‌های مطالعاتی بر روی بنا نصب کرد که جزو اموال این پایگاه هستند.

وی افزود: تاکنون برای تهیه طرح جامع مرمت این بنای تاریخی مراحل مستندنگاری و فن شناسی شامل بررسی تک به تک آجرها و شناخت نظام ساختاری پوسته بنا و همین طور الگوبرداری از آجرها و نحوه چینش آنها انجام شده است. 

مدیر پایگاه جهانی برج قابوس گفت: اساتید دانشگاه شهید بهشتی به صورت مداوم در حال انجام اقدامات میدانی بر روی قسمت مخروطی برج با هدف تدوین طرح مرمت هستند و گروه سه نفری از آنان هم اینک در محل حضور دارند.

مدیر پایگاه میراث جهانی برج قابوس افزود: اجرای این مرحله حدود هشت ماه طول خواهد کشید و در ادامه، تولید انبوه آجر و ملات لازم برای مرمت برج در دستورکار قرار می‌گیرد.

نورتقانی خاطرنشان کرد: تاکنون ۹ مرتبه عملیات حذف علف‌های هرز از قسمت مخروطی برج قابوس با روش قطع کردن توسط قیچی باغبانی انجام شده است.

مدیر پروژه تهیه طرح جامع مرمت برج قابوس نیز گفت: از سال ۹۷ ارتباط علمی پایداری میان دانشگاه شهید بهشتی و پایگاه میراث جهانی گنبدقابوس آغاز شد و در طول سه سال گذشته تجربیات موفقی در بحث تصویرسازی شفاف‌تر از وضعیت فعلی این بنای تاریخی برای مداخله در مرمت آن به‌دست آمد.

هادی صفایی پور افزود: سال ۹۷ کار مطالعاتی دقیق همراه با مستندنگاری و اجرای عملیات فتوگرامتری، نقشه‌برداری و گردآوری اسناد و مدارک تاریخی آغاز و در طول یک سال همه اطلاعات پروژه آماده شد و در پروژه فعلی تیمی متشکل از همکاران باتجربه دانشگاه شهید بهشتی تهیه طرح مرمت با تمرکز بر پوسته خارجی قسمت مخروطی برج قابوس را در دستورکار قرار دادند.

عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی افزود: عملیات مربوط به مستندنگاری و فن شناسی پوسته خارجی قسمت مخروطی برج قابوس شامل شناخت نظام ساختاری پوسته خارجی بنا و تهیه نقشه‌هایی از آجر چینی به صورت تک به تک اجرا شد و در مرحله بعد با اتکا به اطلاعات به‌دست آمده مرحله آسیب شناسی با انجام مجموعه مفصلی از مطالعات آزمایشگاهی پیش بینی شده اجرا می‌شود.

رییس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گنبدکاووس در حاشیه این بازدید با تاکید بر اهمیت مرمت و رفع آسیب‌های ایجاد شده در برج قابوس بویژه قسمت مخروطی، گفت: در کنار مرمت برج قابوس، اجرای پروژه ساماندهی محوطه این بنای تاریخی نیز در حال اجراست و سال گذشته ۶ میلیارد  و ۷۰۰ میلیون ریال برای زیباسازی، ایجاد فضای سبز و کاشت درختان اختصاص یافت.

مریم آق آتابای افزود: امسال نیز پیشنهاد تخصیص ۱۰ میلیارد ریال اعتبار برای تکمیل عملیات ساماندهی محوطه برج قابوس برای تصویب به کمیته برنامه ریزی شهرستان داده شده است. 

به گزارش ایرنا، برج قابوس، بلندترین برج آجری جهان و مقبره "قابوس بن وشمگیر"، بنایی بازمانده از سده چهارم هجری قمری است که بر فراز تپه‌ای خاکی در مرکز شهر گنبدکاووس بنا شده‌ است.

ارتفاع بلندی برج از کف تپه آن تا زیر قاعده مخروط، ۳۷ متر و ارتفاع گنبد مخروطی آن از کف قاعده تا راس آن ۱۸ متر است که روی هم رفته به ۵۵ متر می‌رسد که اگر ارتفاع ۱۵ متری تپه‌ای که برج روی آن بنا شده را به آن اضافه کنیم، به ارتفاع ۷۰ متری این بنا از سطح زمین می‌رسیم.

این بنای تاریخی به شماره ۸۶ درسال ۱۳۱۰ خورشیدی در فهرست آثار میراث فرهنگی کشور به ثبت رسیده است و در دهم تیر سال ۱۳۹۱ هم در فهرست آثار سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت جهانی شد.

شهرستان تاریخی گنبدکاووس با ۳۵۰ هزار نفر جمعیت درشرق استان گلستان واقع است.